„Drewno mamy w genach...”

27.11.2023

Architektura drewniana - nasz „zamek”, nasze bogactwo i dziedzictwo - łączy mieszkańców regionu świętokrzyskiego. Temu zagadnieniu poświęcone było „multiwydarzenie”, które w niedzielny wieczór, 26 listopada odbyło się w Suchedniowskim Ośrodku Kultury "Kuźnica"

Dwugodzinne spotkanie, przy pełnej sali obejmowało sesję popularno-naukową, wystawę grafik, archiwalnych zdjęć i pocztówek przedstawiających drewniane dworki, domy i chałupy z obszaru Suchedniowa i okolic, promocję katalogu obiektów drewnianych powiatu skarżyskiego oraz kalendarza z grafikami Jan Spółczyński. Było merytorycznie, artystycznie, historycznie i … sentymentalnie.

W pierwszym referacie zatytułowanym „Problem katalogowania zabytków drewnianych – refleksje i postulaty” prezes Fundacja Wczoraj dla Jutra – Marcin Janakowski, przedstawił opracowanie „Przykłady przedwojennej architektury drewnianej w powiecie skarżyskim”. Katalog wydany przy wsparciu m.in. Powiat skarżyski, a także Gminy Suchedniów dostępny jest w wersji cyfrowej dla wszystkich na stronie https://www.fundacjawczorajdlajutra.pl/

O architekturze drewnianej powiatu skarżyskiego jako elemencie spoiwa kulturowego mówił kolejny prelegent - dr Piotr Kardyś z Polskiego Towarzystwa Historycznego O/Skarżysko-Kamienna podkreślał unikalny na tle powiatu charakter zabudowy Suchedniowa. Z perspektywy badacza i uważnego obserwatora przytaczał przykłady „dobrej” i „złej” adaptacji starych obiektów. Jako zapalony cyklista od lat przemierza świętokrzyskie szlakiem drewnianych chałup i stodół, rozmawia z ich właścicielami fotografuje, opisuje i odkrywa ciekawe historie. Jedną z nich - historię „bombowego” drewnianego domu przy ul. Kieleckiej 4 - opowiedział właściciel - Marcin Pałac. W czasie II wojny światowej dom był bombardowany, jedna z bomb wpadła do salonu ale - na szczęście dla domu i jego mieszkańców - nie wybuchła. Dlaczego tak się stało - nie potrafili wyjaśnić nawet saperzy, którzy uznali, że bomba nie stanowi zagrożenia, zostawili ją na miejscu i do dziś mieszkańcy domu „śpią na bombie”!

Niezwykle ciekawe, wnoszące nowe treści w naszą lokalną historię oraz dające nowe spojrzenie na przeszłość było wystąpienie dr Krzysztofa Karbownika z Muzeum Wsi Kieleckiej. W swoim referacie „Budownictwo drewniane – niedocenione dziedzictwo” dr Karbownik odkrył nieznane dotąd fakty na temat słynnego suchedniowskiego „modrzewiowego dworku” nazywanego potocznie „Kałamarzykiem”, translokowanego do Muzeum Wsi Kieleckiej w 2021 roku. Po gruntowych badaniach historycznych i dendrologicznych okazało się, że budynek wcale nie pochodzi z XVIII wieku, a przekrój chronologiczny drewna, z którego jest zbudowany to okres od XVII do XIX stulecia. Kałamarzyk nie jest też modrzewiowy - z drewna modrzewiowego są trzy belki, reszta to sosna i jodła. Kałamarzyk nie był też raczej budynkiem urzędnika ani pisarza folwarcznego jak wynika to z karty obiektu zabytkowego. Z odkrytego podczas renowacji układu przestrzennego badacze wnioskują, że pierwotnie był to obiekt wielorodzinny, typu czworaki, z czterema osobnymi wejściami, w którym mieszkały cztery rodziny. Jeśli wszystko pójdzie zgodnie z planem w przyszłym roku zakończy się jego renowacja. Docelowo w obiekcie znajdzie się ekspozycja domu urzędnika górniczego, nawiązująca wprost do miejsca, z którego pochodzi.

Tak jak przedmówcy dr Karbownik podkreślał, że Suchedniów posiadający nadzwyczaj interesującą historię, ciekawych budowli i obiektów miał sporo. Zwrócił uwagę na smutne losy kilku z nich. Niszczejący od lat dom znanego w całej Polsce poety Jana Gajzlera oraz intencjonalnie niszczony dom po bardzo zasłużonym dla Suchedniowa i całej okolicy, doktorze Witoldzie Poziomskim, są dobitnymi przykładami na niedocenianie roli zabytków jako środków budowania własnej tożsamości, a nawet wykorzystania ich jako atrakcji turystycznych.

Na zakończenie sesji Marcin Medyński, prezes Polskie Towarzystwo Historyczne Oddział w Skarżysku-Kamiennej, wygłosił referat zatytułowany „Utrwalone w obiektywie i pamięci Zabytki drewniana jako motyw pocztówek” i zaprezentował „suchedniowską część” swojej imponującej kolekcji pocztówek.

Ostatnim punktem spotkania była promocja kalendarza na 2024 rok „Architektura drewniana Suchedniowa”, z grafikami Jana Spółczyńskiego, suchedniowskiego architekta.

„- Tworzenie grafik to dla mnie odskocznia od projektowania. Kiedyś były one publikowane w „Gazecie Suchedniowskiej”, w książkach Krzysztofa Kąkolewskiego oraz Ryszarda Miernika. Na zorganizowanie wystawy namawiała mnie Ala Wikło, a Gienek Zegadło chciał, aby były one prezentowane za granicą z jego rzeźbami. Ale jakoś aż dotąd się nie zdecydowałem – mówił autor. Pomysł kalendarza chodził mi po głowie od lat, podchwyciła go Karolina Gałczyńska-Szymczyk, przychylnym okiem spojrzał burmistrz Cezary Błach, pomagała Agnieszka Włodarczyk-Mazurek ” – mówił Jan Spółczyński.

Wydany na zlecenie Gminy Suchedniów kalendarz można nieodpłatnie otrzymać w Urzędzie Miasta i Gminy w Suchedniowie w pok. 203.

Wydarzeniu towarzyszyła wystawa grafik, fotografii i pocztówek. Prezentowane były także obrazy tematycznie powiązane autorstwa Agnieszki Maślak i Jarosława Jędrzejskiego Art. Wystawę można oglądać w SOK do końca roku. Później zostanie przeniesiona do budynku Urzędu Miasta i Gminy (II piętro).

Na zakończenie zastępca burmistrza Dariusz Miernik wraz z Karoliną Gałczyńską-Szymczyk wręczyli pamiątkowe egzemplarze kalendarza uczestnikom spotkania.

Organizatorami wydarzenia była Fundacja Wczoraj dla Jutra we współpracy z Urzędem Miasta i Gminy w Suchedniowie, przy wsparciu Suchedniowskiego Ośrodka Kultury „Kuźnica”.

Zadanie zostało dofinansowane ze środków Gminy Suchedniów.

fotorelacja: https://www.facebook.com/gmina.suchedniow